Nowi Adamowie; Peter Leithart
Szósta z siedmiu mów o Przybytku (Wj 31,1-11) dotyczy nowego Adama, Besalela i jego pomocnika, Oholiaba. Besalel, syn „Mojego Światła” (takie jest znaczenie imienia jego ojca, Uriego) z królewskiego rodu Judy, to pierwszy człowiek w Biblii, o którym czytamy, że został napełniony Duchem Świętym (Wj 31,3; por. Rdz 41,38; Wj 28,3). W Starym Testamencie większość z tych, którzy zostali napełnieni lub przyobleczeni w Ducha, to wojownicy lub królowie (por. Pwt 34,9); na niektórych Duch przychodził jako Duch zniszczenia. Duch zstąpił na Besalela i jego pomocników jako Duch twórczego projektowania i budowania.
Jak większość nowych Adamów również Besalel przewyższa pierwszego Adama. Adam nigdy nie został napełniony Duchem i nigdy nie zbudował domu dla Jahwe. Już w Starym Przymierzu Stwórca prowadził lud z chwały do chwały.
Duch Besalela to Duch mądrości, zrozumienia, wiedzy i zdolności (Wj 31,3), czyli poczwórny Duch przygotowujący ludzi do wykonania modelu czwororożnego świata. Artystyczny tudzież rzemieślniczy aspekt działania Ducha jest bardziej prominentny w Piśmie Świętym niż zazwyczaj sądzimy. Duch, który spoczął na Słudze Pańskim, również jest Duchem mądrości, zrozumienia i wiedzy (Iz 11,2), ponieważ Sługa jest twórcą powołanym do skonstruowania nowego świata. Jako Sługa Jezus otrzymał Ducha w tym właśnie celu, a posługa Pawła w Kościele przypominała posługę Besalela – położył fundament jako „wprawny architekt”. Wytwórca namiotów okazał się być budowniczym Świątyni (1 Kor 3,10).
Besalel pracował w metalu, kamieniu i drewnie (Wj 31,4-5). Tekst wymienia pięć form projektowania i pracy, a każda zaznaczona jest przez bezokolicznik z l- lub imiesłów z b-:
- obmyślanie projektów,
- odlewanie ze złota, srebra i brązu,
- ciosanie w kamieniu,
- ciosanie w drewnie,
- aby uczynić wszystko po mistrzowsku.
Oprócz Besalela Pan wyznaczył również Oholiaba („Namiot Ojca”) z plemienia Dana wraz z innymi, którym Jahwe włożył w serca mądrość (Wj 31,6). Przy tej okazji staje się jasne, że właściwe wykonanie zadania oznacza posłuszne wykonanie zadania. Niezależnie od tego, jak zdolnymi byli rzemieślnikami, mieli wykonać to, co Bóg im polecił (Wj 31,6.11). To jest różnica między właściwym a niewłaściwym wykonanie pracy: Czy dzieło zostało wykonane stosownie do wzoru ukazanego przez Słowo?
Podczas gdy dzieło Besalela opisane jest w kategoriach surowych materiałów, to zadanie Oholiaba i pozostałych powiązane jest z wykonaniem konkretnych przedmiotów dla Przybytku. Ich lista osiemnaście razy posługuje się partykułą ‘et, dzięki czemu otrzymujemy dwanaście poszczególnych elementów:
- namiot spotkania,
- Arka świadectwa,
- wieko Arki,
- sprzęty do namiotu,
- stół i przybory,
- świecznik i przybory,
- ołtarz kadzidlany,
- ołtarz ofiarny i przybory,
- kadź i stojak,
- szaty dla Aarona i jego synów,
- olej do namaszczania,
- słodkie kadzidło.
Lista rozpoczyna się zatem od przedmiotów przeznaczonych dla Miejsca Najświętszego (Arka i jej wieko), a następnie wymienia przedmioty przeznaczone dla Miejsca Świętego (stół, lampa, ołtarz kadzidlany) i w końcu przedmioty przeznaczonych dla dziedzińca (ołtarz i kadź), gdzie posługują kapłani (Wj 31,7-10). W ogólnym zarysie lista ta powtarza kolejność mów dotyczących Przybytku; zarówno lista, jak i mowy kończą się instrukcją dotyczącą oleju namaszczenia i kadzidła (Wj 30,22-38; 31,11).
Trzydziesty pierwszy rozdział Księgi Wyjścia mówi o Przybytku, ale również o tworzeniu, kreatywności i sztuce. Duch Besalela, którego imię oznacza „W Cieniu El”, jest tym samym Duchem, który unosił się nad pogrążanym w ciemnościach bezmiarem wód, z których wyłonił się kosmos (Rdz 1,2). Tym razem Duch uczynił z Besalela tego, który sam tworzy; Duch Stwórcy napełnił Besalela, aby uczynić go twórcą. Duch zaś nadal jest udzielany i nadal obdarza darami. Po dziś dzień Stwórczy Duch chętnie udziela swych twórczych umiejętności stworzeniom.
Tłumaczył Bogumił Jarmulak.
Źródło: New Adams